Op vier pijlers onder de Korporaal van de Mariniers Jeroen Houwelingbrug zijn door kunstenaar Jan Stel verschillende natuurbeelden geschilderd. In opdracht van Rijkswaterstaat en Purmerend.

Het eerste exemplaar van de biografie 'een vrije geest, het leven van Betje Wolff' is door Marita Mathijsen in de Keyserkerk overhandigd aan oud-nieuwslezer en goede vriendin Noraly Beijer.

Enkele weken terug werd bekend dat er geldnood is bij de Bibliotheek Waterland. De gemeenteraad van Purmerend heeft nu besloten een lening van €1 miljoen te verstrekken. In een reactie laat bibliotheekdirecteur Mireille Boetje weten opgelucht te zijn.

Nog geen 3000 euro kostte het Bart de Roo: een portret waarop Michiel de Ruyter staat afgebeeld. Hij kocht het schilderij vorig jaar op een veiling in Rotterdam. Na onderzoek blijkt het schilderij in 1669 te zijn gemaakt door Ferdinand Bol en staat het voor een half miljoen te koop.

De Roo is de eigenaar van een antiquariaat in Zwijndrecht. Hij is al jaren geïntrigeerd door de Vlissingse admiraal De Ruyter (1607-1676). "Hij was een man die heel eenvoudig woonde en leefde. Z'n vrouw zat te breien en hij las in de Bijbel", zegt hij tegen Omroep Zeeland.

Handgeschreven etiketten

Toen hij het schilderij eenmaal in huis had, viel De Roo iets op. Op de achterkant zag hij twee handgeschreven etiketten waarop stond aan wie het schilderij ooit toebehoorde en naar wie het moest gaan na het overlijden van de eigenaar. Beide etiketten wezen naar Ferdinand Bol, een van de bekendste leerlingen van Rembrandt van Rijn.

Met behulp van naslagwerken kon De Roo zijn vermoeden bevestigen. Zo werd de eigenaar van het schilderij, die op het etiket stond, ook genoemd in een monografie over Bol. En in een naslagwerk van het Mauritshuis stond het schilderij onder dezelfde eigenaar vermeld.

Om echt zeker te zijn dat hij een kostbaar werk in handen had, liet De Roo een restaurateur, kunsthistorici en museumdirecteuren ernaar kijken. Ze deden ook onderzoek naar de verf en de achtergrond met infrarood. En nu, een jaar later, kan De Roo met zekerheid zeggen dat het een echte Ferdinand Bol is. "En dat is fantastisch."

Serie portretten

Het werk is onderdeel van een serie portretten van De Ruyter die Bol maakte in de zeventiende eeuw. In het Rijksmuseum, Mauritshuis en National Maritime Museum in Londen zijn de portretten te zien. Het portret is dus een stuk meer waard dan de 2700 euro die Bart de Roo ervoor betaalde.

Het staat nu te koop voor 500.000 euro. "Dat is een vaste prijs", zegt De Roo. "Wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Er is al een museum geïnteresseerd."

Hij hoopt dat het werk na de verkoop in Nederland blijft, zegt hij tegen de regionale omroep. "Dat het bijvoorbeeld naar het Dordrechts Museum gaat, want Bol is in Dordrecht geboren. Of het Scheepvaartmuseum in Amsterdam."

Het schilderij hangt vanwege de kostbaarheid niet meer bij De Roo aan de muur. Volgende week hangt het op kunstbeurs PAN Amsterdam.

Een grote wens van president Zelensky is deze week in vervulling gegaan. In de nacht van maandag op dinsdag werden voor het eerst ATACMS-raketten vanuit Oekraïne gelanceerd op doelwitten in Rusland. Gisteren zouden ook de eerste Storm Shadow-raketten legerdoelen in Rusland hebben getroffen.

Met de inzet van deze westerse raketten op Russisch grondgebied begint een nieuw hoofdstuk in de militaire steun aan Oekraïne in de voortslepende oorlog. Ogenschijnlijk als reactie daarop heeft president Poetin de zogenoemde nucleaire doctrine van Rusland nu officieel aangepast.

Zwijgen

Volgens de nieuwe regels kan Rusland een aanval met Amerikaanse of Britse raketten beschouwen als een gezamenlijke aanval op Rusland door deze landen. Of de nieuwe doctrine bluf is, zoals bijvoorbeeld de 'verhoogde staat van paraatheid' bij kerneenheden aan het begin van de oorlog, wordt de komende tijd duidelijk. De regeringen in Washington, Londen en Parijs willen in ieder geval niet officieel bevestigen dat door hun geleverde raketten zo worden ingezet.

Zelensky lobbyt al sinds 2022 voor onbeperkt gebruik van drie type aanvalsraketten. Over twee daarvan beschikt Oekraïne al ruim een jaar: de Amerikaanse ATACMS en de Britse Storm Shadow, die samen met de Fransen is ontwikkeld en daar SCALP heet. Duitse Taurus-raketten krijgt Kyiv vooralsnog niet, maar staan nu weer nadrukkelijk in de belangstelling. Wat kunnen deze raketten en hoeveel kan Oekraïne ermee bereiken?

Ballistisch vs. kruisraket

ATACMS is de enige ballistische raket van het drietal. Dat betekent dat die vanuit een lanceerinstallatie op de grond met een boog hoog door de lucht op een doelwit terechtkomt.

Ter vergelijking: SCALP/Storm Shadow en Taurus zijn kruisraketten die vanuit een vliegtuig worden gelanceerd. Ze vliegen vervolgens relatief laag over de grond richting een doelwit. "Een ATACMS is daarom veel sneller", zegt Fabian Hoffmann, raketexpert die onder meer verbonden is aan de Universiteit van Oslo.

Op papier kan ATACMS ruim drie zo snel vliegen als Storm Shadow en een piek bereiken van driemaal de snelheid van het geluid. De in de VS gemaakte ballistische raket is volgens Hoffmann iets minder accuraat dan de twee Europese kruisraketten.

Clustermunitie

"ATACMS is het beste voor aanvallen op doelwitten verspreid over een groter oppervlakte." Hij geeft als voorbeeld een grote concentratie militairen, of straaljagers op een vliegveld. Op de raket van zo'n 4 meter lang past ook een clustermunitiekop, een internationaal omstreden type wapen dat zowel Rusland als Oekraïne gebruikt.

"De Taurus en Storm Shadow zijn daarentegen effectiever op een kleinere oppervlakte", zegt defensieanalist Hoffmann. "In ruil daarvoor zijn ze veel krachtiger." Deze kruisraketten kunnen bunkers diep onder grond penetreren en opblazen. Ook zou Oekraïne er volgens hem bijvoorbeeld de brug tussen de bezette Krim en het Russische vasteland mee kunnen opblazen.

SCALP vliegt zo laag over de grond dat de raket erg lastig op te pikken is door radarsystemen. De door Duitsland en Zweden geproduceerde Taurus is kennelijk nog lastiger te detecteren. Hoffmann: "Het signaal dat de radar daarbij terugkrijgt, is niet groter dan een vogel. Ook kan een Taurus een u-bocht maken en zo achterlangs een doelwit verrassen."

Hoewel Zelensky er deze week opnieuw om vroeg, lijkt de Taurus voorlopig niet onderweg. In Europa is Duitsland de belangrijke militaire bondgenoot van Oekraïne, maar Scholz is zeer terughoudend op dit vlak.

'Moskou kan geraakt worden'

De bondskanselier wees er begin dit jaar op dat de kruisraket een bereik heeft van 500 kilometer en daardoor ook Moskou kan bereiken. Scholz lijkt dat als een te groot risico te zien en herhaalde maandag dat de Taurus-raketten in Duitsland blijven.

Overigens kan een Storm Shadow op papier zelfs iets verder komen dan een Taurus, namelijk 550 kilometer. Alleen de exportversie van deze raket heeft een bereik van 250 kilometer. Volgens Hoffmann heeft Oekraïne de variant gehad die ruim twee keer zo ver kan vliegen. "Die kan in theorie technisch beperkt zijn tot een bereik van 250 kilometer, maar volgens mij is deze voorwaarde alleen politiek opgelegd."

Vooralsnog is het gissen naar de exacte voorwaarden die voor Oekraïne gelden om SCALP of ATACMS af te vuren op Rusland. Alleen achter de schermen door anonieme functionarissen wordt erover gesproken.

Wat levert Oekraïne dit op?

Voor Kyiv is het een belangrijke opsteker. Het biedt het leger de kans op dezelfde manier toe te slaan zoals Rusland dat in Oekraïne doet: een grote gecoördineerde luchtaanval met drones, kruisraketten en ballistische raketten van verschillende kanten tegelijk. "Daar is heel moeilijk tegen te verdedigen", vertelt Hoffmann.

"Maar deze langeafstandsmiddelen gaan niet fundamenteel de stand van de oorlog veranderen in Oekraïens voordeel", vervolgt hij. Omdat lang getreuzeld is in Washington heeft Rusland zich erop voor kunnen bereiden.

Ook brigadegeneraal en hoogleraar aan de Nederlandse Defensie Academie Han Bouwmeester en defensiespecialist van de Haagse denktank HCSS Peter Wijninga zeiden maandag desgevraagd dat de nieuwe raketten geen strategisch verschil maken dat de oorlog zal veranderen. "Voor een tegenaanval heb je meer vermogen nodig", zei Bouwmeester.

Hoffmann: "We weten ook dat Rusland succes heeft gehad met het neerhalen van ATACMS. Bij aanvallen door Oekraïne op bezet gebied moesten acht raketten worden gelanceerd om te garanderen dat een doelwit werd geraakt."

Uiteindelijk hangt volgens hem veel af van hoeveel raketten Oekraïne krijgt. En wat Donald Trump besluit als hij over twee maanden in het Witte Huis zit. Bondgenoten van de toekomstige president hebben openlijk hard uitgehaald naar Biden nadat hij dit soort raketaanvallen had goedgekeurd.

Goedemorgen! In grote delen van het land kan het vanochtend glad zijn op de weg. En in Rotterdam is de politie voorbereid op protesten rond een wapenbeurs die begint in Ahoy.

Eerst het weer: vandaag vallen vooral in het noorden buien, elders schijnt de zon. Het wordt maximaal 3 tot 5 graden en daarbij waait een matige, aan zee soms krachtige westenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Dit is er vannacht gebeurd:

De voormalig Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Pete Hoekstra, is door aankomend president Trump aangewezen om ambassadeur te worden in Canada. Tussen 2018 en 2021 was hij namens de VS ambassadeur in Nederland.

De 71-jarige Hoekstra is geboren in Groningen, maar zijn ouders emigreerden in 1956 naar de Verenigde Staten. Na een succesvolle periode als zakenman vertegenwoordigde hij een kiesdistrict uit Michigan tussen 1993 en 2011 in het Amerikaanse Congres.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

In het Engelse Amersham is Liam Payne begraven. Hij overleed vorige maand op 31-jarige leeftijd na een val van zijn hotelbalkon in Buenos Aires. Voormalige leden van de groep One Direction waren bij zijn uitvaart:

Fijne dag!