Een pijnlijk moment voor nabestaanden van de Grenfell Tower-brand in Londen: in een reclame op de streamingdienst van zender Channel 4 blijkt de toren met bewerkingssoftware te zijn weggehaald uit de achtergrond van een voetbalveld. De reclame is inmiddels overal weggehaald.

Bij de vernietigende brand in de Londense woontoren kwamen 72 mensen om het leven in 2017. De toren staat er nog steeds en is nu gehuld in wit doek en enorme borden met de tekst 'Forever in our Hearts'.

De omstreden reclame was voor een pijnstillende gel. Er was een voetbalveld te zien met trainende spelers en gebouwen op de achtergrond. Een nabestaande, Karim Mussilhy, herkende meteen het Westway complex, de plek waar hij zelf ooit voetbalde. Op de achtergrond waren twee torens te zien, maar de Grenfell Tower ontbrak.

"Het was heel verontrustend", zegt Mussilhy, die een oom verloor in de brand. "Alsof niemand het meer wil zien, het een doorn in het oog is geworden. Wat ik voelde is dat ze het weg willen hebben."

Bij nadere inspectie, zegt hij, vonden hij en zijn vrouw nog sporen van de videobewerking in de beelden.

De Britse krant The Guardian vroeg Haleon, de onderneming achter de pijnstillende gel, om een reactie. Het bedrijf erkende meteen dat de beelden zijn bewerkt en ging diep door het stof. "We betreuren ten zeerste de onrust die onze recente Voltarol-advertentie mogelijk heeft veroorzaakt. We zullen de advertentie met onmiddellijke ingang uit de lucht halen", aldus een woordvoerder.

Gedenkteken

Het incident komt op een moment dat veel nabestaanden van de brand zich vergeten voelen. Ze kampen met frustraties rond de nasleep van de tragedie, waarvoor tot nog toe geen personen of bedrijven verantwoordelijk zijn gehouden.

Uit onderzoek is gebleken dat het vuur zich zeer snel kon verspreiden door goedkope en slechte isolatie aan de buitenkant van de woontoren. Een definitief verslag van een openbaar onderzoek laat zeven jaar na de brand nog op zich wachten.

De brand in juni 2017 veroorzaakte een enorme schok in het Verenigd Koninkrijk:

Ondertussen is er nog geen overeenstemming over de financiering voor een permanent gedenkteken op de plaats van de toren. In november stelde een herdenkingscommissie voor om een tuin aan te leggen, evenals een hoog monument en een constructie om bezoekers tegen het weer te beschermen.

In februari dit jaar waarschuwde de commissie echter dat het nog geen architecten kon inschakelen, "zonder grotere zekerheid rond het begrotingskader en de toezeggingen van de overheid".

In een tramtunnel in Voorburg heeft vannacht zeker vijf kwartier lang het brandalarm geloeid. Het geluid was kilometers verderop te horen.

Het alarm ging vanaf 01.00 uur af. Onafgebroken waren Engels- en Nederlandstalige instructies zoals 'volg de bordjes' en 'follow the lines' te horen, gevolgd door een loeiend geluid.

En zo klonk dat:

"Ik woon drie kilometer verderop en kon het horen terwijl ik binnen zat", zegt een man tegen een persfotograaf ter plaatse. "Ik wilde slapen, maar was te nieuwsgierig dus ben hiernaar toegekomen."

Volgens de man waren het alarm en de instructies loeihard. Bovendien werkte de akoestiek van de tunnel als een luidspreker. "Ik kon bijna verstaan wat ze zeiden."

Oorzaak onduidelijk

Een inwoner op X schreef om 01.20 uur onder meer aan de politie en gemeente: "Kan het alarm in de tunnel van de N14 uit? Heel Leidschendam-Voorburg wordt wakker gehouden!"

De brandweer kwam snel ter plaatse maar kon het alarm niet meteen uitschakelen. Omroep West schrijft dat het niet duidelijk is waardoor het alarm zolang kon afgaan. Van brand was in ieder geval geen sprake.

De politie heeft in verschillende landen een groot phishing-netwerk opgerold dat nep-websites van bijvoorbeeld banken en overheidsinstanties verkocht aan andere criminelen, die er op hun beurt mensen mee probeerden op te lichten. Zo zijn 500.000 creditcardgegevens buitgemaakt en 1,2 miljoen wachtwoorden gestolen.

Wereldwijd zijn er 37 mensen gearresteerd, vijf van hen in Nederland. In totaal doorzochten politiediensten meer dan 70 adressen. Het onderzoek begon al in de zomer van 2022 en stond onder leiding van de Londense politie. Ook de Nederlandse politie, Europol en de FBI waren erbij betrokken.

Het netwerk LabHost op het darkweb werd volgens de Londense politie in 2021 opgezet door een crimineel cybernetwerk. Oplichters zonder technische vaardigheden konden inloggen en kiezen uit bestaande sites of op maat gemaakte pagina's aanvragen van vertrouwde merken die waren nagemaakt.

Ze bombardeerden hun slachtoffers vervolgens met berichten die bedoeld waren om hen ertoe te verleiden online betalingen te doen. Volgens de politie van Londen trapten vooral jongere mensen in de phishing-zwendel. Inmiddels is het netwerk door de politie geïnfiltreerd en verstoord.

Ook invallen in Nederland

In totaal waren er achttien landen betrokken bij het onderzoek. In Nederland werkte onder meer het team Digitale Criminaliteit Midden-Nederland eraan mee. Er zijn zes Nederlandse woningen doorzocht en daarbij werden onder andere 57 gegevensdragers, ruim honderd simkaarten en vijf vuurwapens in beslag genomen.

De vijf Nederlandse arrestanten komen uit Leeuwarden, Papendrecht, Woudenberg en Vleuten en zijn tussen de 21 en 36 jaar oud. Naast die aanhoudingen heeft de politie ook twee 'stopgesprekken' gevoerd met gebruikers van de site. De politie sluit meer acties niet uit.