Vier verdachten die vandaag de uitspraak zouden horen voor de moord op een 40-jarige man in 2012, moeten daar langer op wachten. Het gerechtshof in Leeuwarden publiceerde vanochtend per ongeluk een van de arresten, waarop de advocaten van alle verdachten het hof wraakten.

De zaak draait om de dood van de 40-jarige Jan Elzinga. Hij werd in 2012 doodgeschoten voor de deur van een zwembad in Marum, in Groningen. In 2012 werden twee mannen opgepakt: de schutter en degene die hem instructies had gegeven. Ze kregen celstraffen van respectievelijk vijftien en twintig jaar.

Schoonfamilie

Maar daarmee was de kous niet af. De schutter sloot in de cel een deal met het Openbaar Ministerie en werd kroongetuige. In ruil voor een strafkorting vertelde hij dat de schoonfamilie van het slachtoffer de moord had beraamd. Het gaat om de ex-partner van het slachtoffer die samen met haar broer en moeder de opdracht voor de moord zou hebben gegeven. De vierde verdachte is een tussenpersoon die het moordwapen regelde.

In 2022 begon het strafproces tegen de schoonfamilie en hun wapenleverancier. Ze werden door de rechtbank veroordeeld tot celstraffen tot twintig jaar, maar gingen vervolgens in hoger beroep. Eind februari eiste het OM daar opnieuw celstraffen tussen de twaalf en twintig jaar tegen het viertal.

Vergissing

Vandaag zou de uitspraak in dat hoger beroep zijn. De uitspraak tegen de verdachte wapenleverancier werd echter te vroeg gepubliceerd. Volgens een van de advocaten bleek daaruit vooringenomenheid van het hof. Hij wraakte samen met de andere drie advocaten het hof.

De voorzitter van het gerechtshof noemde de voortijdige publicatie "afschuwelijk" en maakte vanmorgen excuses. "Mijn mond viel open", zei de man, die al jarenlang rechter is. "Ik heb al duizenden uitspraken gedaan, dit heb ik niet eerder meegemaakt."

Het hof berust niet in het wrakingsverzoek, maar kan noodgedwongen nog geen uitspraak doen, schrijft RTV Drenthe. Een dergelijk verzoek moet namelijk altijd in behandeling worden genomen volgens de wet. Een zogeheten wrakingskamer, bestaande uit andere rechters, beslist over het verzoek. De kamer werd vanmiddag ingesteld.

Aan het einde van de middag kwam de kamer bijeen, maar de advocaat van een van de verdachten vond dat hij de wrakingszitting daardoor niet voldoende had kunnen voorbereiden. De wrakingskamer besloot daarop dat de belangen in deze zaak te groot zijn om zonder goede voorbereiding te starten met de zitting. Daarom werd besloten om deze voor onbepaalde tijd uit te stellen.

'Buitengewoon bijzonder'

Als de kamer uiteindelijk besluit dat het wrakingsverzoek gegrond is, moeten de raadsheren van het hof worden vervangen. Dat betekent dat het hele hoger beroep opnieuw gedaan moet worden.

De advocaat van de verdachte wapenleverancier noemt de situatie "bizar". "Dit is buitengewoon bijzonder. Ik ga er zonder meer van uit dat de hele zaak opnieuw moet. Daar is bij mij geen twijfel over."

De premier en zijn ambtenaren staan de komende jaren niet één, maar twee verhuizingen te wachten. Vanwege de renovatie van het Binnenhof moet het ministerie van Algemene Zaken daar op 31 juli weg zijn, maar het nieuwe geplande onderkomen bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) blijkt dan nog niet beschikbaar te zijn.

In alle haast is er nu voor een "overbruggingsperiode" toevlucht gezocht bij een ander ministerie, het gebouw van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Daar worden nu vier verdiepingen in gereedheid gebracht. Ambtenaren hebben op intranet gelezen dat ze moeten inschikken voor de premier en zijn ambtenaren.

Gouden plafonds?

Daar zal dan ook een alternatief moeten worden ingericht voor de Trêveszaal, waar de ministerraad elke week is. Een woordvoerder van het ministerie van BZK laat weten dat daar "geen gouden plafonds" zullen komen, zoals op het historische Binnenhof.

De verhuizing van de wekelijkse ministerraad en de ambtenaren van Rutte is al jaren in voorbereiding. Het vinden van een geschikte locatie is niet eenvoudig, omdat er allerlei veiligheidseisen zijn. Uiteindelijk viel het oog op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), vlak bij de tijdelijke Tweede Kamer aan de Bezuidenhoutseweg.

ICT

Maar deze ruimtes bij EZK zijn nog niet klaar omdat er veel aanvullende eisen werden gesteld om de premier er goed te laten werken. Het is nog onduidelijk wanneer de tweede verhuizing daarheen zal plaatsvinden.

De bouwers van Binnenlandse Zaken zijn druk bezig. Begin augustus - na de zomervakantie - moet het pand klaar zijn. Gekeken wordt of de ICT erop aangepast kan worden en of aan de veiligheidseisen voldaan kan worden. Het is ook niet zeker of demissionair premier Rutte deze verhuizing zal meemaken, misschien zit er tegen die tijd een nieuw kabinet of hij is al vertrokken om NAVO-chef te worden.

Een woordvoerder van Binnenlandse Zaken zegt nog niet te weten wat het nieuwe tijdelijke onderkomen gaat kosten. "Dat wordt nu uitgezocht." Vorige week werd bekend dat de renovatie van het historische Binnenhof-complex zeker 2 miljard euro gaat kosten, in plaats van de eens ingeschatte 475 miljoen euro.

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft laten doorschemeren waarschijnlijk niet mee te gaan in de immuniteitsclaim van oud-president Trump. De rechters van het Hooggerechtshof bogen zich vandaag voor het eerst over een verzoek van Trump, die vindt dat hij als oud-president niet vervolgd kan worden voor pogingen om de verkiezingsuitslag van 2020 te manipuleren.

Zeker vijf van de negen rechters leken niet overtuigd van de stelling dat de Amerikaanse president altijd onschendbaarheid geniet tegen strafvervolging. Enkele conservatieve rechters neigden naar het standpunt dat presidenten wel enige immuniteit hebben.

De advocaten van Trump hadden bepleit dat een president niet goed kan functioneren als die zich zorgen moet maken over strafrechtelijke vervolging, en dat politiek gemotiveerde rechtszaken tegen oud-presidenten gemeengoed worden als een president geen volledige immuniteit heeft.

Verkiezingsfraude

Als het Hooggerechtshof oordeelt dat Trump niet volledig immuun is, kan de zaak van speciaal aanklager Jack Smith tegen Trump doorgaan. In die zaak wordt Trump verdacht van knoeien met de uitslag van de presidentsverkiezingen. Hij verloor van Joe Biden, maar hield valselijk vol dat er sprake was van verkiezingsfraude.

Het is één van de vier lopende strafzaken tegen de oud-president. Trump was vandaag niet bij het Hooggerechtshof in Washington aanwezig omdat hij in New York bij een strafzaak tegen hem moet zijn over het betalen van zwijggeld aan voormalig pornoster Stormy Daniels.

Vertraging

Wanneer het Hooggerechtshof met een uitspraak komt is ongewis. Opperrechter John Roberts zei "zorgen" te hebben over een eerdere uitspraak van een lagere rechtbank in het nadeel van Trump, die volgens hem was gebaseerd op verkeerde argumenten. Roberts vroeg zich af of de zaak daarom niet eerst terug moet naar lagere rechtbanken.

Zo'n besluit zou een uitspraak van het Hooggerechtshof over het immuniteitsvraagstuk enorm vertragen. En daarmee is het zeer onwaarschijnlijk dat de strafzaak van speciaal aanklager Smith nog voor de presidentsverkiezingen van november van start gaat. Trump is daar als enig overgebleven Republikeinse presidentskandidaat bij gebaat.

De speciaal aanklager had het Hooggerechtshof juist verzocht om snel tot een besluit te komen.